بوی بد دهان

بوی بد دهان مشکلی است که می تواند باعث خجالت و گاهی اوقات حتی اضطراب برای افراد شود. اگرچه بسیاری از محصولات موجود در بازار مانند آدامس، دهان شویه و آب نبات برای افراد مبتلا به این مشکل تولید می شود، اما اکثر این محصولات تنها یک راه حل موقت  هستند. اگر بوی بد دهان ناشی از غذاها یا بهداشت نامناسب دهان و دندان نباشد، این امکان وجود دارد که دلایل پزشکی متفاوتی در شکل گیری بوی دهان دخیل باشد.

بوی بد دهان همواره  با بازدم آزاد می شود.  برخی از افراد حتی اگر بوی بد کمی داشته باشند نگران این موضوع هستند، برخی از افراد ممکن است متوجه بوی بد دهان خود نشوند. برای یک فرد دشوار است که بوی نفس خود را ارزیابی کند. بنابراین گاهی وجود بوی بد دهان با مشورت اقوام درجه یک یا دوستان نزدیک تایید می شود.

آیا باید برای درمان بوی بد به پزشک مراجعه کنیم؟

در صورت وجود بوی بد دهان، ابتدا باید عادات بهداشتی دهان و دندان بررسی شود. بعد از غذا باید دندان ها و زبان را مسواک زد، از نخ دندان استفاده کرد و در سبک زندگی مانند نوشیدن آب زیاد تغییراتی ایجاد کرد.

 اگر پس از ایجاد چنین تغییراتی بوی بد دهان ادامه پیدا کرد، باید با دندانپزشک خود مشورت کنید. اگر دندانپزشک مشکوک باشد که بیماری جدی دیگری غیر از دندان باعث بوی بد دهان شده است، بیمار را به پزشک متخصص راهنمایی می کند تا علت ایجاد بو را پیدا کند.

علل بوی بد دهان

“چه چیزی باعث بوی بد دهان می شود؟” دلایل بوی بد دهان را می توان به شرح زیر فهرست کرد:

غذاها:

تجزیه ذرات غذایی که بین دندان ها یا اطراف آن انباشته می شود می تواند باعث افزایش باکتری ها و ایجاد بوی بد شود. مصرف برخی مواد غذایی مانند پیاز، سیر و ادویه جات نیز می تواند باعث بوی بد دهان می شود.

فرآورده های تنباکو:

 سیگار کشیدن باعث ایجاد بوی نامطبوع می شود. سیگاری ها و مصرف کنندگان سایر محصولات تنباکو بیشتر به بیماری لثه مبتلا می شوند که یکی دیگر از منابع بوی بد دهان است.

مراقبت ناکافی از دندان:

در افرادی که به طور مرتب مسواک نمی زنند و نخ دندان نمی کشند، ذرات غذا در دهان می مانند و باعث بوی بد دهان می شوند. در چنین مواردی پلاک باکتریایی بی رنگ و چسبنده روی دندان ها تشکیل می شود. اگر پلاک برداشته نشود، می تواند لثه ها را تحریک کند و در نهایت پاکت های پر از پلاک بین دندان ها و لثه ها ایجاد شود (پریودنتیت).

زبان همچنین می تواند باکتری های تولید کننده بو را به دام بیندازد. پروتزهایی که به طور منظم تمیز نمی شوند یا به درستی نصب نمی شوند، می توانند حاوی باکتری های ایجاد کننده بو و ذرات غذا باشند.

خشکی دهان:

 بزاق با حذف ذراتی که باعث ایجاد بوی بد می شوند به تمیز کردن دهان کمک می کند. در خشکی دهان ، با کاهش تولید بزاق ممکن است بوی بد دهان افزایش یابد. خشکی دهان به طور طبیعی در هنگام خواب رخ می دهد و منجر به بوی بد دهان می شود که معمولاً در صبح در انسان مشاهده می شود. این وضعیت در  افرادی که با دهان باز می خوابند بیشتر محسوس است. خشکی مزمن دهان می تواند ناشی از برخی بیماری ها یا مشکلات غدد بزاقی باشد.

عوارض جانبی برخی داروها از جمله خشکی دهان می تواند به طور غیرمستقیم باعث بوی بد دهان شود

داروها:

برخی از داروها به خشکی دهان کمک می کنند و به طور غیرمستقیم باعث بوی بد دهان می شوند. برخی از داروها در بدن متابولیزه می شوند و پس از تجزیه مواد شیمیایی تشکیل می دهند. این مواد شیمیایی وارد جریان خون می شوند و به ریه ها می روند و باعث ایجاد بوی بد می شوند.

عفونت های دهان:

زخم های دهان بعد از جراحی های دهان و فک و صورت مانند کشیدن دندان می تواند باعث ایجاد بوی بد شود. جدا از این، پوسیدگی دندان و بیماری های لثه نیز باعث ایجاد بوی بد می شود.

بیماری های بینی و گلو:

عفونت های سینوسی، عفونت های بعد از آبریزش بینی و عفونت های گلو باعث بوی بد دهان می شود.

عفونت‌های تنفسی و التهاب سینوس‌ها، ریه‌ها یا گلو می‌تواند منجر به بوی بد دهان شود، به‌ویژه زمانی که ترشحات مخاطی در ناحیه دهان و بینی وجود دارد.

سایر علل پزشکی:

مشکلات معده، مانند بیماری ریفلاکس معده، می تواند باعث بوی بد دهان شود. از دیگر علل پزشکی می‌توان به ، اختلالات متابولیک مانند دیابت یا سرطان اشاره کرد که باعث بوی بد دهان می شود. در کودکان خردسال، بوی بد دهان ممکن است ناشی از یک تکه غذا یا یک جسم خارجی باشد که در سوراخ بینی گیر کرده است.

درمان بوی بد دهان

برای درمان بوی بد دهان ابتدا باید با دندانپزشک مشورت کنید. دندانپزشک می تواند بو را در مقیاسی با بوییدن نفس دهان و بینی ارزیابی کند. از آنجایی که پشت زبان شایع ترین منبع بوی بد دهان است، دندانپزشک می تواند آن را با ابزاری بتراشد و بوی آن را ارزیابی کند. اگر بوی بد دهان ناشی از پوسیدگی باشد، دندانپزشک شما در اینجا نحوه درمان آن را با شما در میان می گذارد.

دهانشویه ها و خمیردندان ها:

اگر بوی بد دهان به دلیل تجمع باکتری (پلاک) روی دندان ها باشد، دندانپزشک ممکن است دهانشویه ای را تجویز کند که باکتری ها را از بین ببرد. علاوه بر این، خمیر دندانی حاوی یک ماده ضد باکتری نیز ممکن است توصیه شود.

درمان بیماری های دندان:

 در صورت تشخیص بیماری لثه در بیمار می توان فرد را به متخصص لثه (پریودنتیست) معرفی کرد. بیماری لثه باعث عقب نشینی لثه ها می شود.این بیماری در لثه  زمینه را برای استقرار باکتری های مولد بوی بد در این فضاها آماده می کند. باکتری ها در اینجا فقط توسط دندانپزشک قابل حذف هستند.

اگر دندانپزشک دندان‌ها و لثه‌ها را سالم تشخیص دهد، ممکن است بیمار را برای درمان منبع بو به متخصص دیگری بفرستد. از آنتی بیوتیک ها برای درمان عفونت ها استفاده می شود و رفلاکس با رژیم غذایی و داروهایی که اثر اسید معده را کاهش می دهد، درمان می شود.

چگونه بوی بد دهان را درمان کنیم؟

“بوی بد دهان چگونه درمان می شود؟” پاسخ این است که اقدامات پیشگیرانه و منظم انجام دهید. اقداماتی که می توانید در خانه برای کاهش یا جلوگیری از بوی بد دهان انجام دهید در زیر ذکر شده است:

مسواک زدن بعد از غذا:

 شما باید یک مسواک همراه داشته باشید تا نه تنها در خانه، بلکه بعد از صرف غذا در خارج از منزل یا محل کار از آن استفاده کنید. شما باید حداقل دو بار در روز با استفاده از خمیر دندان حاوی فلوراید، به خصوص بعد از غذا مسواک بزنید. مطالعات نشان داده است که خمیردندان های دارای خواص ضد باکتریایی بوی بد را کاهش می دهند.

حداقل یک بار در روز نخ دندان بکشید:

استفاده از نخ دندان مناسب ذرات غذا و پلاک را از روی دندان های شما پاک می کند و به کنترل بوی بد دهان کمک می کند.

مسواک زدن زبان:

 زبان نیز مانند دندان ها حاوی باکتری است، بنابراین مسواک زدن با دقت می تواند بوها را کاهش دهد. افراد سیگاری یا کسانی که دهان خشکی دارند بیشتر مستعد پوشیده شدن زبان توسط باکتری هستند، بنابراین بهتر است این گونه افراد از زبان خراش مخصوص استفاده کنند. همچنین می توان از مسواک با زبان پاک کن داخلی استفاده کرد.

تمیز کردن پروتزها یا وسایل دندانپزشکی:

اگر از بریج یا پروتز دندان دارید، باید حداقل یک بار در روز یا به دفعات و طبق دستور دندانپزشک خود آنها را تمیز کنید. دندانپزشک شما می تواند بهترین محصولات پاک کننده را به شما توصیه کند.

اجتناب از خشکی دهان:

 شما باید دهان خود را مرطوب نگه دارید، برای این کار می توانید از فرآورده های تنباکو دوری کنید و آب بیشتری بنوشید. شما باید نوشیدنی هایی مانند قهوه، نوشابه یا الکل را که می تواند منجر به خشکی دهان شود، محدود کنید. برای تحریک بزاق می توانید آدامس بدون قند بجوید. برای خشکی مزمن دهان، دندانپزشک یا پزشک ممکن است یک داروی مصنوعی یا داروی خوراکی تجویز کند که جریان بزاق را تحریک می کند.

تنظیم رژیم غذایی:

پرهیز از خوردن غذاهایی مانند پیاز و سیر که باعث بوی بد دهان می شوند، بوی بد دهان را کاهش می دهد. به همین ترتیب، خوردن غذاهای سرشار از قند نیز با بوی بد دهان مرتبط است.

خرید مرتب مسواک جدید:

به یاد داشته باشید که هر سه تا چهار ماه یک بار مسواک خود را تعویض کنید.

معاینه منظم دندانپزشکی داشته باشید:

می توانید از دندانپزشک خود بخواهید در فواصل زمانی معین (معمولا دو بار در سال) دندان ها یا پروتزهای شما را معاینه و تمیز کند.

بوی بد دهان می تواند برای برخی افراد خجالت آور باشد و حتی در موقعیت های اجتماعی مشکلاتی ایجاد کند. ضروری است بدانید چه چیزی باعث بوی بد دهان می شود زیرا این مشکل می تواند نشانه یک مشکل دندانی یا پزشکی جدی تر باشد. خوشبختانه چندین قدم برای درمان بوی بد دهان و داشتن دهانی تمیز و سالم وجود دارد.

اگر مشکلات دندانی به عنوان یکی از دلایل احتمالی بوی بد دهان توسط دندانپزشک شما رد شده باشد و دهان شما سالم باشد، باید به پزشک متخصص مراجعه کنید. فقط یک پزشک متخصص می تواند تشخیص دهد که آیا مشکل سلامتی دارید یا خیر. در حالی که بوی بد دهان می تواند آزاردهنده باشد، اجازه ندهید که به یک مانع اجتماعی تبدیل شود. اگر نگران بوی بد دهان هستید، با دندانپزشک خود صحبت کنید. حتی اگر بوی بد دهان برای شما مشکلی ایجاد نمی کند، پیروی از توصیه های بالا می تواند به شما کمک کند تا در مورد تنفس خود اطمینان بیشتری داشته باشید.

چند نوع بوی دهان وجود دارد؟

نوع اول بوی دهان:

بوی دهان فقط زمانی که صبح از خواب بیدار می شوید طبیعی است. در هر فردی به مقدار بیشتر یا کمتر وجود دارد. درمان نمی شود. حتی در صورت درمان عود می کند.

نوع دوم بوی دهان:

سطح زبان دارای فرورفتگی ها و بیرون زدگی هاست .باکتری هایی که در فرورفتگی ها مستقر می شوند، پروتئین های بزاق و غذا را به ترکیبات گوگردی فراّر تجزیه می کنند.

علت بوی بد دهان در نوع دوم ترکیبات گوگردی فراّر است. ده ها گاز VSB وجود دارد که باعث بوی بد دهان می شود.

نوع سوم بوی دهان:

این گروه از  بوی دهان (هالیتوز) نیز بیشتر از پشت زبان می آید، اما علت آن وجود باکتری در دهان نیست، بلکه در سینوس ها، لوزه ها، گلو یا بافت های مجاور است.

نوع چهارم بوی دهان:

زمانی که آنزیم ها یا اندام های گوارشی نتوانند غذا را به درستی هضم کنند، به این معنی است که غذا به  دست باکتری ها سپرده می شود تا هضم شوند. گازهای آزاد شده در دستگاه گوارش بدون اراده و آگاهی فرد به سمت دهان می روند. فرد نیازی به آروغ زدن ندارد.

گازهای تشکیل شده در اینجا با سرعت 0.68 میلی لیتر در دقیقه در حالت نشسته و 0.12 میلی لیتر در دقیقه در حالت دراز کشیدن به سمت دهان می روند. فرد این را نمی داند. در این نوع از هالیتوز، اگر دریچه معده بین معده و مری شل شود، گازهای بدبو بیشتری دهان را پر می کند. بویژه متناسب با بالا رفتن سن، ظاهر این نوع بوی دهان بیشتر می شود.

نوع پنجم بوی دهان:

نوع پنجم بو از ریه ها می آید. این نوع بوی بد از دهان نیست بو از تنفس است و به دو صورت اتفاق می افتد.

نوع اول:

در صورت وجود عفونت در پارانشیم ریه یا مجاری تنفسی تحتانی (ذات الریه، پلوریت، آدنیت، برونشیت و…) گازهای بدبو که از ا خارج می شوند و مستقیماً با هوای بازدمی مخلوط می شوند.

نوع دوم:

 تبدیل گازهای خونی است که ترکیب شیمیایی آنها در هوای بازدمی به ترکیبات معطر تبدیل می شود. بارزترین مثال آن بوی بد دهان در بیماران دیابتی یا نقرس، بیماران دیالیزی و در دوران بارداری، درست پس از رهایی از نارکوزیس است. بیماران این نوع بوی نفس هرگز به درمان بوی بد دهان پاسخ نمی دهند، هر کاری که در دهان انجام شود هیچ بهبودی نشان نمی دهد. زیرا نه منشا بو در دهان است و نه علت آن در دهان است.

نوع ششم بوی بد دهان:

در این نوع دیگران فکر می کنند دهان شما بوی بد می دهد. در واقع هیچ بوی پاتولوژیک قابل اندازه گیری در دهان وجود ندارد. “فکر می کنم دهانم بوی بدی می دهد زیرا آنها از من دور می شوند” این سخن در افرادی که دارای بوی دهان نوع شش هستند معمولا شنیده می شود.

آنها معمولا احساساتی، ظریف، منظم و درونگرا دارند. تشخیص و درماناین نوع از بوی بد بسیار دشوار است. باید با همکاری روانپزشک درمان شود. هرگز به این بیماران نگویید “بوی بد دهان ندارید”.