هنگامی که به دندانپزشک مراجعه می‌کنید، چند گزینه برای بی‌حسی و شروع درمان خود دارید. با توجه به سابقه پزشکی شما، نوع جراحی یا عمل و سایر عوامل، بی‌حسی می‌تواند باعث ایجاد طیفی از عوارض جانبی شود که باید از آنها آگاه باشید. ما خوشحالیم که قبل از ملاقات با شما در این مقاله در مورد عوارض جانبی بی‌حسی صحبت می‌کنیم و عوارض جانبی بی حسی را بهتر به کامل ترین شکل ممکن به شما معرفی خواهیم کرد.
کدام نوع بی‌حسی برای روش‌های دندانپزشکی بهتر است؟
بی‌حسی از احساس درد در حین عمل‌های دندانپزشکی جلوگیری می‌کند، اما بسته به نیازتان می‌توانید انواع مختلفی را انتخاب کنید. ما اغلب ساده‌ترین نوع بی‌حسی را توصیه می‌کنیم، اما می‌دانیم که برخی از بیماران به کمک کمی بیشتر نیاز دارند.
برای برخی از بیماران، استفاده از گاز اکسید نیتروژن که معمولاً به آن گاز خنده می‌گویند، برای آرام‌کردن اعصاب و جلوگیری از ناراحتی جزئی کافی است. در مواقع دیگر، بیماران باتوجه‌به وضعیت پزشکی یا سایر شرایط کاهش‌دهنده نیاز به بی‌حسی قوی‌تری دارند.
آشنایی با عوارض جانبی بی حسی دندان
انواع بی‌حسی دندان
به‌طورکلی سه نوع بیهوشی در دندانپزشکی استفاده میشود: بی‌حسی موضعی، آرام‌بخش و بیهوشی عمومی. هرکدام هدف خاص خود را دارند و می‌توانند با داروهای دیگر استفاده شوند.
نوع بیهوشی مورداستفاده بستگی به نوع عمل دندانپزشکی انجام شده، طول عمل، وضعیت سلامتی و سن فرد و هرگونه واکنش منفی فرد به داروهای بیهوشی درگذشته (واکنش‌های آلرژیک) دارد.
علاوه بر این، بسته به آنچه استفاده میشود، بی‌حس‌کننده‌ها به روش‌های مختلفی عمل می‌کنند برخی بی‌حس‌کننده‌ها می‌تواند کوتاه اثر باشند (زمانی که مستقیماً در یک منطقه خاص اعمال شود) یا می‌تواند اثر بی‌حسی آنها طولانی‌تر باشد (معمولاً برای جراحی استفاده میشود).
پس از آن، موفقیت بیهوشی دندان بر اساس دارو، ناحیه خاصی که باید بی‌حس شود، روش دندانپزشکی و سایر عوامل فردی بیمار است.
بی‌حسی موضعی دندان
بی‌حسی موضعی رایج‌ترین نوع مورداستفاده در طی مراحل دندانپزشکی است. این نوع بی‌حسی می‌تواند ناحیه‌ای را که دندانپزشک باید در آن کار کند بی حس کند بدون اینکه اجازه دهد دارو به سایر قسمت‌های بدن سرایت کند. اکثر افرادی که برای انجام یک عمل دندانپزشکی به دندانپزشک مراجعه کرده‌اند، در مقطعی حتماً بی‌حسی موضعی را تجربه کرده‌اند.
بی‌حسی موضعی که برای روش‌های ساده‌تر دندانپزشکی استفاده میشود، باعث ازدست‌دادن موقت حس در قسمت خاصی از بدن بدون کاهش سطح هوشیاری میشود. می‌توان آن را به صورت موضعی استفاده کرد یا همراه با تزریق استفاده کرد.
دندانپزشکان از دو نوع تزریق بی‌حس‌کننده استفاده می‌کنند. تزریق بلاک عصب آلوئولار تحتاني و تزریق انفیلتراسیون. تزریق بلاک می‌تواند کل ناحیه دهان مانند یک طرف فک بالا را پوشش دهد، درحالی‌که تزریق انفیلتراسیون ناحیه کوچکی را که در آن اعمال میشود بی حس می‌کند.
اساساً، عامل بی‌حس‌کننده موضعی به‌سادگی با تزریق دارو مستقیماً به لثه یا گونه‌های داخلی، بخش خاصی از بدن (دهان) را حساسیت‌زدایی می‌کند؛ بنابراین، بیمار می‌تواند بیدار بماند و در طول کل فرایند دندانپزشکی آگاه باشد.
بیشتر بی‌حسی‌های موضعی دندان در عرض 10 دقیقه اثر می‌گذارد و می‌تواند 30 تا 60 دقیقه طول بکشد. در برخی موارد، یک متخصص دندانپزشکی ممکن است از یک وازوپرسور (داروی افزایش فشارخون پایین) مانند اپی‌نفرین همراه با داروی بیهوشی استفاده کند تا اثربخشی آن را بهبود بخشد و از انتشار اثر بی‌حسی به سایر نواحی بدن جلوگیری کند.
بی‌حس‌کننده‌های موضعی به اشکال مختلف مانند کرم، ژل، پماد وجود دارند. چسب‌ها، اسپری‌ها، مایعات و مواد تزریقی. آنها بدون نسخه یا از طریق نسخه در دسترس هستند.
بیشتر بی‌حسی‌های موضعی دندان به صورت موضعی برای بی حس‌کردن یک ناحیه خاص یا تزریق در ناحیه مورد درمان استفاده میشود. در برخی موارد، دندانپزشک ممکن است از آرام‌بخش‌های سبک برای افزایش اثر بی‌حسی و کمک به آرامش بهتر بیمار استفاده کند. فک بالا نسبت به فک پایین برای بی‌حسی آسان‌تر است.
نمونه‌هایی از بی‌حسی موضعی دندان:
- آرتیکائین
- بوپیواکائین
- لیدوکائین
- مپیواکائین
- پریلوکائین
استفاده از بی‌حسی دندان
قبل از انجام بی‌حسی دندان، دندانپزشک شما باید دهان شما را با خشک‌کردن قسمت خاصی با هوا یا مالیدن آن با پنبه آماده کند. برای کاهش درد ناشی از سوزن سرنگ، دندانپزشک شما همچنین می‌تواند از یک ژل بی‌حس‌کننده برای بی حس‌کردن پوست استفاده کند. این برای کسانی که از تزریق می‌ترسند بسیار مفید است.
هنگامی که ژل بی‌حس‌کننده اثر می‌کند، به‌ندرت متوجه سوزن خواهید شد. تنها احساسی که متوجه آن خواهید شد، نیش بی‌حسی است که در داخل و به بافت‌های شما حرکت می‌کند.
بسته به نوع و دوز بی‌حسی، اثر بی‌حسی می‌تواند تا چند ساعت یا بیشتر ادامه یابد. این بدان معنی است که شما احتمالاً حتی پس از انجام عمل دندانپزشکی در صحبت‌کردن یا خوردن مشکل خواهید داشت.
اطمینان حاصل کنید که تا زمانی که احساس خود را به دست نیاورید از خوردن در سمت بی‌حس شده خودداری کنید؛ زیرا ممکن است لثه یا زبانتان را گاز بگیرید و به خودتان آسیب بزنید و متوجه آن نشوید.
آیا آمپول بی حسی دندان باعث گلو درد میشود؟
با توجه به نوع داروی تزریق شده، آمپول بی حسی دندان باعث گلو درد کوتاه مدت و بلند مدت می شود ولی این بازه زمانی بیش از چند ساعت نیست. در صورت ادامه شرایط لطفا با کلینیک دندانپزشکی ما به سرعت تماس بگیرید زیرا احتمال این وجود دارد که بیمار نسبت به آمپول بی حسی دندان، حساسیت داشته باشد.
بی‌حسی منطقه‌ای برای اقدامات دندانپزشکی
بی‌حسی منطقه‌ای کل ناحیه یک قسمت مشخص از بدن را بی‌حس می‌کند. در مورد دندانپزشکی، دندانپزشک اغلب یک طرف دهان بیمار را بی حس می‌کند تا بتواند در چندین مکان کار کند. بی‌حسی منطقه‌ای در طول جراحی‌های کانال ریشه یا کاشت‌ها نیز مفید است، خصوصاً زمانی که درد نسبتاً به‌راحتی به سایر نواحی بدن سرایت می‌کند.
بیهوشی عمومی برای اعمال دندانپزشکی
در موارد نادر دندانپزشکان بیهوشی عمومی را برای کمک به بیمار در طول یک عمل تجویز می‌کند. این نوع بیهوشی معمولاً از طریق IV انجام میشود و باید به‌دقت تحت‌نظر باشد تا اطمینان حاصل شود که بیمار بدون بیهوشی بیش از حد به خواب می‌رود. در این موارد، دندانپزشک اغلب یک متخصص بیهوشی را برای کنترل سطح داروی ارائه شده به محل عمل دعوت می‌کند.
عوارض جانبی رایج برای بیهوشی دندان
هنگامی که یک عمل دندانپزشکی را کامل می‌کنید، بسته به نوع بیهوشی مورداستفاده ممکن است از عوارض جانبی بیهوشی کمی‌نگران هستید. شما باید این عوارض جانبی را جدی بگیرید تا بتوانید با خیال راحت به کلینیک برای درمان مراجعه کنید. گاهی ممکن است از شما خواسته شود قبل از رفتن به خانه در اتاق ریکاوری منتظر بمانید. در مواقع دیگر، ممکن است لازم باشد فردی را همراه خود بیاورید تا بتواند شما را به خانه برساند.
بیمار پس از بیهوشی عمومی باید به چه نکاتی توجه کند؟
پس از اعمال، به مدت چند ساعت تحت‌نظر متخصص بیهوشی قرار می‌گیرد. بسیار مهم است که بیمار بدون معطلی به نوبت‌های کنترل مراجعه کند. در این فرایند؛ باید عواملی را که قبلاً باعث بیماری‌های دهان و دندان شده‌اند را از زندگی خود حذف کند و توصیه‌های دندانپزشک را با تغذیه و بهداشت دهان و دندان به کار گیرد.
بیهوشی عمومی دندانپزشکی مناسب چه کسانی است؟
- کودکانی که همکاری نمی‌کنند
- افراد مبتلا به فوبیای دندانپزشکی
- اعمال جراحی بسیار گسترده
- نوزادان و کودکان نوپا
- مداخلات جراحی که در آن بی‌حسی موضعی کافی نخواهد بود
- بیماران مبتلا به واکنش‌های آلرژیک به بی‌حس‌کننده‌های موضعی
- بیمارانی که از داروهای رقیق‌کننده خون استفاده می‌کنند
- افرادی که می‌خواهند درمان‌های طولانی دندانپزشکی را در یک جلسه به پایان برسانند
داروهای مورداستفاده برای بیهوشی عمومی عبارت‌اند از:
- دسفلوران
- دیازپام
- etomidate
- ایزوفلوران
- کتامین
- متوهگزیتال
- میدازولام
- اکسید نیتروژن
- پروپوفول
- سووفلوران
عوارض بی‌حسی موضعی عبارت‌اند از:
- سرگیجه خفیف
- سردرگمی جزئی
- خارش در نزدیکی محل تزریق
- درد در نزدیکی محل تزریق
سایر عوارض جانبی رایج بی‌حسی موضعی دندان عبارت‌اند از:
هماتوم؛ تورم پر از خون در ناحیه‌ای که بی‌حسی تزریق شده است.
ناتوانی در پلک‌زدن؛ بی‌حسی می‌تواند به پلک برسد و باعث افتادگی پلک و ناتوانی در پلک‌زدن شود.
تپش ضربان قلب؛ این به دلیل داروی منقبض‌کننده عروق در بی‌حسی است که ضربان قلب را برای چند دقیقه افزایش می‌دهد. اگر چنین چیزی را تجربه کردید، حتماً آن را به دندانپزشک خود بگویید.
آسیب عصبی؛ اگر سوزن به عصب برخورد کند، می‌تواند باعث درد و بی‌حسی شود که ممکن است هفته‌ها یا حتی ماه‌ها ادامه داشته باشد. بااین‌حال، این بسیار نادر است.
بی‌حسی منطقه‌ای می‌تواند عوارض جانبی شدیدتری داشته باشد که عبارت‌اند از:
- خواب‌آلودگی هنگام بیدارشدن
- تهوع و استفراغ
- سردرد
- دهان خشک
- گلو درد
این عوارض جانبی در عرض یک روز از بین می‌روند و شما باید هرگونه عوارض جانبی پیشرفته یا پیش‌رونده را دراسرع‌وقت به دندانپزشک خود گزارش دهید.
بیهوشی عمومی بی‌خطر و مؤثر است، اما بیشترین عوارض جانبی را نیز به همراه دارد؛ زیرا شما برای مدت طولانی‌تری کاملاً بیهوش هستید.
عوارض بیهوشی عمومی عبارت‌اند از:
- سردرگمی و ازدست‌دادن حافظه
- گلودرد
- لرز یا لرز به دلیل کاهش دمای بدن
- دردهای عضلانی در روزهای بعد از جراحی
- نحوه مبارزه با عوارض جانبی بی‌حسی دندان
درحالی‌که ممکن است احساس کنید نیاز به رفتن به خانه و خوابیدن دارید، به تیم مراقبت از دندان اجازه دهید قبل از رفتن به خانه در مطب به شما کمک کنند. اگر به داروهای مسکن نیاز دارید، از دندانپزشک بپرسید که کدام نوع دارو بی‌خطرتر است. شما نمی‌خواهید درحالی‌که به دنبال تسکین درد هستید با استفاده از چیزی که ممکن است باعث استفراغ یا تهوع بیشتر شود، مشکلات بیشتری ایجاد کنید.
اگر کودکان برای اقدامات دندانپزشکی نیاز به بیهوشی داشته باشند، روند بهبودی بیشتر طول می‌کشد و آنها بیشتر سردرگم می‌شوند؛ زیرا نمی‌دانند چه اتفاقی افتاده است. ما والدین را تشویق می‌کنیم که با فرزندان خود در کلینیک منتظر بمانند تا اثر بیهوشی کم شود
می‌توانید برای کمک با ما تماس بگیرید یا یک قرار ملاقات آنلاین تعیین کنید.
افتخار این را خواهیم داشت که در مورد انواع بیهوشی و بی‌حسی که در این مقاله نیز صحبت شد با شما مشاوره انجام دهیم، عوارض جانبی آنها و نحوه تأثیر آنها بر مراقبت از دندان شما را نیز بررسی کنیم.
اقدامات احتیاطی در مورد بی‌حس‌کننده‌های دندانی
شرایط و موقعیت‌هایی وجود دارد که دندانپزشک شما باید برای تعیین نوع و سطح دوز مناسب بیهوشی که برای شما مناسب است، در نظر بگیرد. علاوه بر این، رضایت درمانی بخش بسیار مهمی از بحث درمان است؛ بنابراین، مطمئن شوید که هرگونه نگرانی را با دندانپزشک خود در میان بگذارید و در مورد خطرات و اقدامات احتیاطی که برای اطمینان از نتایج مثبت انجام میشود، مطلع شوید.
بارداری
دندانپزشک یا جراح دندان شما در مورد خطرات در مقابل مزایای داروهای بی‌حسی برای شما و کودکتان صحبت خواهد کرد. برخی از داروهای بی‌حسی به دلیل خطر ابتلای جنین به برخی از بیماری‌ها به‌شدت توصیه نمی‌شوند. علاوه بر این، بسته به سه‌ماهه بارداری، ضربان قلب نیز برای جلوگیری از افت فشارخون وضعیتی کنترل میشود.
بزرگسالان مسن
افراد مسن با مشکلات سلامتی خاص ممکن است نیاز به تنظیم دوز بی‌حسی خود داشته باشند، همراه با نظارت دقیق در حین و بعد از عمل جراحی برای اطمینان از ایمنی.
برخی از بی‌حسی‌ها باعث سردرگمی و هذیان یا حتی مشکلات حافظه پس از جراحی در افراد مسن میشود.
کودکان با نیازهای خاص
کودکان با نیازهای ویژه نیاز به ارزیابی کامل نوع و دوز بی‌حس‌کننده دندان دارند تا از عوارض جانبی یا مصرف بیش از حد آن جلوگیری شود. همچنین برای کودکان زیر دو سال نباید از مواد بی‌حس‌کننده لثه برای کم‌کردن در آوردن دندان استفاده کرد.
کودکان و بزرگسالان مبتلا به بیماری‌های خاص ممکن است عوارض پزشکی دیگری داشته باشند که خطر بی‌حسی دندان را افزایش می‌دهد. به‌عنوان‌مثال، کودکانی که از فلج مغزی رنج می‌برند، بالاترین خطر واکنش‌های نامطلوب مربوط به بی‌حسی و بیهوشی عمومی را دارند.
کسانی که مشکلات قلبی، کلیوی، کبدی و ریوی دارند
افرادی که مشکلات موجود در قلب، کلیه، کبد و ریه‌های خود را دارند ممکن است نیاز به تنظیم دوز در بیهوشی و بی‌حسی خود داشته باشند، زیرا ممکن است دارو مدت بیشتری طول بکشد تا از بدن آنها خارج شود و ممکن است اثر قوی‌تری داشته باشد.
کسانی که شرایط عصبی دارند
بیماری‌های عصبی مانند بیماری آلزایمر، بیماری پارکینسون، سابقه سکته مغزی، بیماری روانی و مشکلات تیروئید با بیهوشی عمومی در معرض خطر بالایی قرار دارند.
سایر شرایط سلامتی
افراد مبتلا به آلرژی، رفلاکس اسید، فتق هیاتال، زخم‌های باز در دهان، عفونت‌ها یا تهوع و استفراغ شدید ناشی از داروهای بیهوشی باید شرایط خود را با دندانپزشک خود در میان بگذارند.
خطر تجربه عوارض جانبی نیز در میان افراد مبتلا به:
- کودکان مبتلا به اختلال توجه یا رفتار
- بیماری انسداد مزمن ریه (COPD)
- جراحی بای‌پس معده
- مشکلات قلبی
- فشارخون بالا
- چاق
- تشنج
- آپنه خواب
- سوءمصرف مواد یا اختلال مصرف مواد
همچنین برای افراد دارای سابقه اختلالات خونریزی یا کسانی که از داروهایی استفاده می‌کنند که خطر خونریزی را افزایش می‌دهند، مانند آسپرین، خطر بیشتری وجود دارد. اگر از داروهای ضداضطراب مانند بنزودیازپین ها، داروهای شبه افیونی یا گاباپنتین استفاده می‌کنید، حتماً به دندانپزشک یا جراح دندان خود اطلاع دهید تا بتواند دوز بیهوشی را متناسب با آن تنظیم کند.
خطرات بیهوشی دندان برای برخی افراد:
- واکنش‌های آلرژیک (خارش خفیف تا شدید، بثورات پوستی، تورم لب‌ها، زبان، دهان یا گلو، مشکل در تنفس).
- هیپرترمی بدخیم؛ افزایش خطرناک دمای بدن، با افزایش ضربان قلب، مشکلات تنفسی و یا سفتی عضلات.
- فشارخون پایین
- تشنج
- حمله قلبی یا نارسایی قلبی
- سکته
- کما
بیهوشی‌ها و روش‌های دندانپزشکی تقریباً همیشه دست‌به‌دست هم می‌دهند. بیشتر عوارض و خطرات ناشی از بیهوشی‌های دندانی نادر هستند. بااین‌حال، مطمئن شوید که سابقه پزشکی خود را همراه با سایر داروهایی که در حال حاضر مصرف می‌کنید و واکنش‌های آلرژیک احتمالی با دندانپزشک خود در میان بگذارید. چیزی برای ترس از بی‌حسی موضعی دندان وجود ندارد، این بی‌حسی برای کمک به شما در درمان دندان شما وجود دارد.
